Cyprien Katsaris

“Mια ισχυρή προσωπικότητα με αστραφτερά δάκτυλα… Έχει ένα έντονο μουσικό προφίλ, που τον τοποθετεί σε μια κατηγορία κατά πολύ ανώτερη από αυτή των συμβατικών ερμηνευτών της διεθνούς σχολής του σύγχρονου πιάνου”.

(Απόσπασμα από το βιβλίο του κριτικού μουσικής της εφημ. Νew York Times: Harold C. Schonberg. The Great Pianists: From Mozart to the Present. New York: Simon & Schuster, 1987).

O Γαλλο-ελληνοκύπριος πιανίστας και συνθέτης Cyprien Katsaris γεννήθηκε στη Μασσαλία. Άρχισε να μελετά πιάνο σε ηλικία τεσσάρων ετών στο Cameroun, όπου πέρασε την παιδική του ηλικία. Πρώτη του δασκάλα υπήρξε η Marie-Gabrielle Louwerse.

Αποφοίτησε από το Ωδείο του Παρισιού, όπου μελέτησε πιάνο με την Aline van Barentzen και τη Monique de la Bruchollerie (Πρώτο Βραβείο, 1969), καθώς και μουσική δωματίου με τον René Leroy και τον Jean Hubeau (Πρώτο Βραβείο, 1970). Απέσπασε βραβεία στους παρακάτω διεθνείς διαγωνισμούς: Cziffra, Πρώτο Βραβείο, Βερσαλλίες, 1974 – Albert Roussel, Παρίσι, 1970 – Reine Elisabeth, Βρυξέλλες, 1972 (ήταν ο μοναδικός δυτικο-ευρωπαίος που βραβεύθηκε) – Alex de Vries, Αμβέρσα, 1972 – Νέων Ερμηνευτών Rostrum-UΝΕSCO, Μπρατισλάβα, 1977. Έδωσε το πρώτο του δημόσιο κοντσέρτο στο Théâtre des Champs-Elysées του Παρισιού, στις 8 Μαΐου 1966, στο πλαίσιο του Διαγωνισμού Νέων «Το Βασίλειο της Μουσικής», όπου ερμήνευσε την Ουγγρική Φαντασία του Franz Liszt με τη Συμφωνική Ορχήστρα Ile-de-France, υπό τη διεύθυνση του René-Pierre Chouteau.

Έχει συμπράξει με κορυφαίες ορχήστρες όπως: Φιλαρμονική Βερολίνου, Staatskapelle Dresden, Gewandhaus Λειψίας, Concertgebouw Amsterdam, the Philadelphia Orchestra, Cleveland, Washington D.C., Detroit, Montréal, Toronto, Philharmonia (Λονδίνο), Birmingham, Oxford Philomusica, ΝΗΚ (Tόκυο), Φιλαρμονική Ιαπωνίας, Μόσχας, Στρασβούργου, Δωματίου της Ευρώπης, Φεστιβάλ Βουδαπέστης, Suisse Romande, Deutsches Symphonie-Orchester Berlin, Helsinki Philharmonic Orchestra ,St. Petersburg Symphony Orchestra, Bucharest George Enescu Philharmonic Orchestra, Milan RAI Symphony Orchestra,Solistes Européens Luxembourg, SWR Symphony Orchestra, Vienna Chamber Orchestra, Vancouver Symphony, Rotterdam Philharmonic Orchestra, Residenz Orchestra Den Haag, Brabant Orchestra, Korean Chamber Orchestra, Tapiola Sinfonietta, Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, Καμεράτα, The Auckland Philharmonia, Φιλαρμονική του Μεξικούκ.α

Συνεργάστηκε με διάσημους μαέστρους όπως: Leonard Bernstein, Eugene Ormandy, Kurt Masur, Myung-Whun Chung, Sir Simon Rattle, MstIslav Rostropovich, Charles Dutoit, Nikolaus Harnoncourt, Christoph von Dohnányi, Antal Doráti, Iván Fischer, Eliahu Inbal, Jean-Claude Casadesus, Serge Baudo, Marc Soustrot, Kent Nagano, Dmitri Kitajenko, James Conlon, Sir Charles Mackerras, Rudolf Barshai, Sándor Végh, Vladimir Fedoseyev, Karl Münchinger, o oποίος προσεκάλεσε προσωπικά τον Κυπριανό Κατσαρή να ερμηνεύσει με την Ορχήστρα Δωματίου της Στουτγάρδης, το Κοντσέρτο σε ρε μείζονα του Haydn, με την ευκαιρία του εορταστικού αποχαιρετιστήριου κοντσέρτου του το 1986 κ.α

Έχει εμφανισθεί στις πιο σημαντικές αίθουσες συναυλιών όπως: Philharmonie- Berlin, Musikverein-Vienna, Konzerthaus-Vienna, Mozarteum- Salzburg, Carnegie Hall- New York, Herbst Theatre- San Francisco, Suntory Hall- Tokyo, Symphony Hall- Osaka, Concertgebouw- Amsterdam, Herkulessaal- Munich, Philharmonie- Munich, Beethoven Hall- Bonn, Liederhalle- Stuttgart, Palais des Beaux-Arts- Bruxelles, Salle Pleyel- Paris, Théâtre des Champs-Élysées- Paris, Palacio de Bellas Artes- Mexico, Megaron- Athens, Megaron-Thessaloniki, Conservatory Hall- Shanghai, Beijing Concert Hall, Royal Festival Hall- London, Queen Elizabeth Hall- London, κ.α

Στην Ελλάδα εκτός από το Φεστιβάλ Αθηνών (Ηρώδειο), έχει εμφανιστεί επίσης στο φεστιβάλ Ναυπλίου και στο Διεθνές Φεστιβάλ Ρόδου (2009 & 2017) στο Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου, των Ιπποτών.

Έχει συνεργαστεί με τις πιο ονομαστές δισκογραφικές εταιρίες: Teldec (Record of the Year Award, Γερμανία, 1984, που περιέχει την Ενάτη Συμφωνία του L.V. Beethoven σε μεταγραφή για πιάνο του Fr. Liszt – Grand Prix du Disque Franz Liszt, Βουδαπέστη, 1984 και 1989 – Grand Prix du Disque Frédéric Chopin, Βαρσοβία, 1985 – British Music Retailer’s Association’s Award, 1986), Sony Classical, EMI, Deutsche Grammophon, BMG-RCA, Decca, Pavane. Τον Ιανουάριο του 2001, ίδρυσε την προσωπική του δισκογραφική εταιρία Piano 21.

Η δισκογραφία του περιλαμβάνει σολιστικά έργα των μεγαλυτέρων συνθετών, όσο και έργα για πιάνο και ορχήστρα στα οποία περιλαμβάνονται τα Κοντσέρτα του Bach με την Ορχήστρα Δωματίου Franz Liszt, το Δεύτερο Κοντσέρτο του Brahms με την Ορχήστρα Philharmonia (Λονδίνο), υπό τη διεύθυνση του Eliahu Inbal, τα δύο Κοντσέρτα του Mendelssohn, με την Ορχήστρα Gewandhaus της Λειψίας (της οποίας υπήρξε διευθυντής ο Mendelssohn), υπό τη διεύθυνση του Kurt Masur καθώς και όλα τα Κοντσέρτα του  Mozart, ηχογραφημένα ζωντανά, με τη Salzburger Kammerphilarmonie, υπό τη διεύθυνση του Yoon Κ. Lee.

Παράλληλα με το κλασικό ρεπερτόριο, έχει ηχογραφήσει σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση, έργα που είχαν χαθεί ή ξεχαστεί, όπως το Κοντσέρτο σε Ουγγρικό Στυλ των Liszt / Tchaikovsky, με την Oρχήστρα Φιλαδελφείας, υπό τη διεύθυνση του Eugene Ormandy, τη μεταγραφή για πιάνο που έκανε ο L.V. Beethoven στο μπαλέτο του Τα Πλάσματα του Προμηθέα καθώς και την πρωτότυπη εκδοχή για πιάνο και φωνή, του έργου του Gustav Mahler Το Τραγούδι της Γης με τη μεσόφωνο Brigitte Fassbaender και τον τενόρο Thomas Moser.

Εκτός από τις δραστηριότητές του σαν σολίστ, ίδρυσε το Katsaris Piano Quintet, το οποίο έλαβε ενθουσιώδεις κριτικές από τον τύπο και το κοινό στην Αμερική, την Ευρώπη και την Ιαπωνία.

Στη βιβλιογραφία που αφορά στο έργο του συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων, εκτενείς αναφορές σε μονογραφίες και λεξικά (The Great Pianists: From Mozart to the Present, The New Grove Dictionary of Music and Musicians, Die Musik in Geschichte und Gegenwart: Allgemeine Enzyklopädie der Music (MGG), Baker`s Biographical Dictionary of Musicians, Harenberg Klaviermusikführer: 600 Werke von Barock bis zur Gegenwart, κά) καθώς και συνεντεύξεις, άρθρα και παρουσιάσεις σε εξώφυλλα, σε οδηγούς πιανιστικού ρεπερτορίου, στον περιοδικό και ημερήσιο τύπο (Reclams Klaviermusikführer 1, International Piano Quarterly, Piano, Piano Magazine, Fono Forum, Piano News, Piano Wereld, Der Spiegel, Stern, Τhe New York Times, κ.α.). Το έγκριτο γαλλικό μουσικό περιοδικό Diapason (ένθ. Les 100 Pianistes du Siècle) τον εντάσσει στους εκατό καλύτερους πιανίστες του εικοστού αιώνα.

Δύο διάσημοι σκηνοθέτες, ο Claude Chabrol και ο βραβευμένος με Oscar, François Reichenbach, τον κινηματογράφησαν σε κοντσέρτα του. Το έγκριτο γαλλικό μουσικό περιοδικό Diapason τον εντάσσει στους καλύτερους πιανίστες του εικοστού αιώνα.

Το 1992 η ιαπωνική τηλεόραση NHK TV αφιέρωσε σειρά δεκατριών εκπομπών με masterclasses και ρεσιτάλ του, πάνω σε έργα Frédéric Chopin.

Έχει εμφανιστεί επανειλημμένα στο Carnegie Hall όπου στις 17 Οκτωβρίου 1999 έδωσε ρεσιτάλ για την επέτειο των εκατό χρόνων από το θάνατο του Frédéric Chopin. Το κοντσέρτο ηχογραφήθηκε (audio και video) και εκδόθηκε από την Piano 21.

Διετέλεσε μέλος επιτροπών των παρακάτω διεθνών διαγωνισμών: Chopin, Βαρσοβία, 1990 – Liszt, Ουτρέχτη, 1996 – Vendôme Prize, Παρίσι, 2000 – Marguerite Long-Jacques Thibaud-Ville de Paris, 2001 – Seiler, Ρόδος, 2004 – Ιδρύματος Ευαγγελίας Τζιαρρή, Λάρνακα, 2005 – Beethoven, Βόννη, 2005.Beethoven

Το 2006, ο Κυπριανός Κατσαρής ήταν ο πρώτος πιανίστας που δίδαξε marsterclasses στο σπίτι του Franz Liszt στη Βαϊμάρη, από τότε που ο ίδιος ο συνθέτης δίδαξε εκεί για τελευταία φορά, το 1886. Επίσης δίδαξε masterclasses στα παρακάτω εκπαιδευτικά ιδρύματα: Mozarteum του Salzburg, Κολέγιο Μουσικής του Mannes (Νέα Υόρκη), Πανεπιστήμιο του Toronto, Ακαδημία Τεχνών του Μεξικού, Ακαδημία Τεχνών του Hong-Kong, Βασιλικό Ωδείο της Χάγης, Ελληνικό Ωδείο (Παράρτημα Αμαρουσίου) κα.

Τον Ιανουάριο του 2006, την ημέρα της επετείου για τα 250 χρόνια από την γέννηση του Mozart, εμφανίσθηκε στη επίσημη πρώτη συναυλία της Mozart Orchestra Mannheim (μετά την ίδρυση της) την οποία διηύθυνε ο μαέστρος και ιδρυτής της Thomas Fey.

Από το 1977 έως το 2007 διετέλεσε Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Echternach στο Λουξεμβούργο, που πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του Aρχηγού του Κράτους, Μεγάλου Δούκα Henri.Είναι μέλος της ADAP, Association of Artists for Peace, (Σύνδεσμος Καλλιτεχνών για την Ειρήνη) με έδρα το Παρίσι.

Τον Αύγουστο του 2008 στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου, μετά από ειδική πρόσκληση ο Cyprien Katsaris εμφανίσθηκε στο “National Center for the Performing Arts” του Πεκίνου με την Beijing Symphony Orchestra και με άλλους 9 διεθνείς, επίλεκτους- πιανίστες από όλο τον κόσμο συμπεριλαμβανομένου του κινέζου «σταρ» Lang Lang, σε ένα κοντσέρτο για 10 πιάνα που γράφτηκε ειδικά γι αυτή την ιστορική συναυλία.

Η συνεργασία του Συπριέν με τον θρυλικό έλληνα συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη ξεκινάει το 1978 με μια συναυλία στο Παρίσι για τους πρόσφυγες της Κύπρου και στη συνέχεια το 1980 για την ηχογράγηση ενός cd με την ορχήστρα της Ραδιοτηλεόρασης του Λουξεμβούργου. Το 2017 ο Κατσαρής ηχογράφισε και εξέδωσε με την Piano 21 την διάρκειας 53 λεπτών σύνθεσή του για πιάνο “Grand Fantasy on Zorba”. βασισμένη πάνω στο έργο του Θεοδωράκη το οποίο του εμπιστεύτηκε ο ίδιος ο Μίκης πολλά χρόνια πριν.

Τον Δεκέμβριο του 2018 ο Συπριέν Κατσαρής έλαβε τιμητική πρόσκληση μετά από επιθυμία του Προέδρου της Κίνας και έλαβε μέρος ως ο μοναδικός καλεσμένος πιανίστας στην φαντασμογορική επίσημη τελετή λήξης του China International Film Festival όπου μεταξύ άλλων ήταν καλεσμένοι διεθνούς φήμης αστέρες του κινηματογράφου όπως η Juliette Binoche, Johnny Deep, Isabelle Huppert κ.α

Το εξαιρετικά πλούσιο δισκογραφικό έργο εμπλουτίστηκε τα τελευταία χρόνια 2020-2023 με ένα άλμπουμ αφιερωμένο στον Beethoven: A Chronological Odyssey, 2cds με γάλλους συνθέτες, 2cds για τα 100 χρόνια Saint-Saens, 1cd ελλήνων συνθετών (Παπαιωάννου, Λεβίδης, Κωνσταντινίδης) της δισκογραφικής “Melism”που κυκλοφόρησε πρόσφατα και έχει λάβει εξαιρετικές διακρίσεις και επίσης ένα με έργα Μάντζαρου και Ιταλών συνθετών για σόλο πιάνο και ένα μόνο με έργα Κωνσταντινίδη που θα κυκλοφορήσουν σύντομα από την ίδια δισκογραφική, 2cds με την όπερα Don Giovanni του Μότσαρτ σε διασκευή για σόλο πιάνο από τον G. Bizet και ένα με έργα πολωνών συνθετών (εκτος Σοπέν) για το Ινστιτούτο Frederic Chopin (Πολωνία).από την οποία κυκλοφόρησε πρόσφατα και το cd με έργα μαθητών του Σοπέν. Πολύ πρόσφατα κυκλοφόρησε από την “PIANO21” το cd με τα 4+4 impromptus του Schubert και το cd με τα τρια κοντσέρτα του Haydn που είχε ηχογραφηθεί πριν αρκετά χρόνια με την ορχήστρα Academy of St. Martin in the Fields υπό την διεύθυνση του Sir Nevill Marriner.

Την ίδια χρονική περίοδο εμφανίζεται σε πολλά φεστιβάλ μεταξύ των οποίων το Beethoven Festival στη Βόννη και το φεστιβάλ Enesco στο Βουκουρέστι συμμετέχει ως μέλος της κριτικής επιτροπής στον περίφημο διαγωνισμό Franz Liszt International Piano Competition στη Βουδαπέστη και δίνει συναυλίες σε Βερολίνο , Παρίσι και Μόναχο με έργα Saint-Saens. Επίσης εμφανίστηκε στο φεστιβάλ “Chopin and his Europe”στην Πολωνία και στη συνέχεια με την ορχήστρα Haydn Philarmonic Orchestra, Αυστρία και δίνει ρεσιτάλ και master classes στο ωδείο Bellini στην Κατάνια της Σικελίας στη Βουδαπέστη

Ηταν επίσης μέλος στην κριτική επιτροπή του διαγωνισμού πιάνου του Μονάχου που διοργανώνει το γερμανικό κανάλι ARD (Ραδιοτηλεόραση) και μέλος στην κριτική επιτροπή του διεθνούς διαγωνισμού πιάνου του Χογκ Κόγκ που έγινε (κατόπιν συμφωνίας λόγω της καραντίνας στην Κίνα) στο ιστορικό Eisenstadt της Αστρίας.(Οκτώβριος 2022)

Τον Μάιο του 2023 τιμήθηκε στη Βαϊμάρη (Weimer) με το βραβείο “Honour Prize Franz Liszt” για την συνολική προσφορά του στο έργο του συνθέτη, (ένα βραβείο που έχουν λάβει ο Alfred Brendel και ο Kurt Masur) με τιμητική προσφώνιση από τη δισέγγονη του Βάγκνερ και τρισέγγονη του Λιστ.

Το 2024 μεταξύ άλλων συμμετείχε πρόσφατα στο φεστιβάλ Σοπέν της Βαρσοβίας, στο φεστιβάλ Μέντελσον του Αμβούργου, στην εναρκτήρια συναυλία του 1ου Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής Πάρου, στο φεστιβάλ Ραβέλ και συνέπραξε με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Σόφιας, στο πλαίσιο του 59ου Φεστιβάλ Δημητρίων στη Θεσσαλονίκη.

Τον Δεκέμβριο του 2023 πραγματοποίησε επίσης την 38η περιοδεία του στην Ιαπωνία και την 16η περιοδεία του στην Κίνα.

Το έργο του έχει τιμηθεί με τις διακρίσεις: Ιππότης Τιμής του Cameroun, 1975 – Καλλιτέχνης της UΝΕSCO για την Ειρήνη, 1997 – Ιππότης των Γραμμάτων και των Τεχνών (Γαλλία), 2000 – Μετάλλιο Vermeil της πόλης του Παρισιού, 2001, “Commandeur de l’Ordre de Mérite du Grand-Duché de Luxembourg” (2009), Takis and Louki Nemitsas Foundation Prize, Λευκωσία (16.9.2011.), “150 Great Cypriots’ βραβεία εφημερίδας Φιλελεύθερος, Λευκωσία, 2015 ”Αριστείο Γραμμάτων, Τεχνών και Επιστημών” Υπ. Πολιτισμού, από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Νίκο Αναστασιάδη, Λευκωσία 2016

“Eίχα την τύχη να ακούσω τον Κυπριανό Κατσαρή στη λαμπρή ερμηνεία του Τρίτου Κοντσέρτου του Rachmaninov και επίσης τη μεγαλειώδη ερμηνεία του τελευταίου μέρους του έργου μου Vingt Regards. Η ατσάλινη τεχνική, το φλογερό πνεύμα, η αυθεντία και κυρίως η ακτινοβολία και η ηχητική του υπεροχή, κάνουν τον Κυπριανό Κατσαρή έναν εξαίρετο πιανίστα και έχω απόλυτη εμπιστοσύνη στη μελλοντική του πορεία”.Olivier Messiaen

“Είμαι πεπεισμένος ότι ο Κυπριανός Κατσαρής αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη καλλιτεχνική αξία της γενιάς του”. Gyorgy Cziffra